बुद्धिबळ कसे खेळायचे | How to Play chess in Marathi
How to Play chess in Marathi: मित्रांनो आपल्या मानवी जीवनात खेळाला खूप महत्त्व आहे. जर आपण बुद्धिबळाच्या खेळाबद्दल बोललो तर हा एक अतिशय लोकप्रिय आणि जुना खेळ आहे. तुम्ही टीव्हीवर चित्रपटां मध्ये बुद्धिबळाचा खेळ नक्कीच पाहिला असेल. हा एक खेळ आहे जो दीर्घकाळ चालतो. बुद्धिबळ हा दोन खेळाडूंमध्ये खेळला जाणारा बौद्धिक आणि मनोरंजक खेळ आहे. अशा परिस्थितीत आपणही एकदा बुद्धिबळाचा खेळ का खेळून पाहू नये, असा विचार आपल्या मनात आला असेल. पण त्याचे नियम आणि खेळण्याच्या रणनीतीची योग्य माहिती नसल्यामुळे हा खेळ खेळताना आपल्याला तेवढा उत्साह येत नाही. हे लक्षात घेऊन आज आम्ही तुमच्यासमोर बुद्धिबळ कसे खेळले जाते ते तुम्हाला या लेखात सविस्तर सांगणार आहोत.
बुद्धिबळ खेळाच्या नियमांची संपूर्ण माहिती मिळवण्यासाठी हा लेख पूर्ण वाचा.
बुद्धिबळ खेळाचा इतिहास / History of Chess Game in Marathi
बुद्धिबळ कोणी बनवले आणि त्याचा उगम कोणत्या देशात झाला याचा पुरावा नाही. पण असे म्हणतात की सुमारे दोन हजार वर्षांपूर्वी लोक बुद्धिबळ सारखा खेळ खेळत असत. इसवी सन 280-550 च्या दरम्यान गुप्त साम्राज्याच्या काळात हा प्रकार सुरू झाला. यानंतर 1200 च्या सुमारास दक्षिण युरोपमध्ये बुद्धिबळाचा खेळ सुरू झाला. ज्यामध्ये इसवी 1475 च्या आसपास या गेममध्ये मोठे बदल करण्यात आले, जो आपण आज खेळतो, हा खेळ स्पेन आणि इटलीमध्ये बदलांसह स्वीकारण्यात आला.
बुद्धिबळ खेळाची माहिती / Information about Chess Games in Marathi
बुद्धिबळ हा खेळ दोन व्यक्तींमध्ये एकमेकांविरुद्ध खेळला जाणारा खेळ आहे. बुद्धिबळ बोर्ड मधे पांढरे आणि काळे असे एकूण 64 चौरसअसतात. प्रत्येक खेळाडूकडे 16 रकाने असतात, प्रत्येक संघात 1 राजा, 1 राणी, 2 हत्ती, 2 घोडे, 2 उंट आणि 8 प्यादे आहेत. प्रतिस्पर्ध्याला चेकमेट कसा द्यायचा हे या गेममध्ये एकमेव लक्ष्य असते. चेकमेट ही अशी परिस्थिती आहे जेव्हा कोणीतरी राजाच्या जागेवर कब्जा करतो आणि कोणीही त्याला त्या ताब्यातून काढून टाकू शकत नाही.
खेळ सुरू करण्यापूर्वी सर्व तुकडे चेसबोर्डवर त्यांच्या नियुक्त केलेल्या ठिकाणी ठेवले जातात. एक खेळाडू काळ्या सोंगट्या घेतो आणि दुसरा पांढऱ्या. चेसबोर्डमध्ये हत्ती दोन्ही कोपऱ्यात ठेवलेले असतात, नंतर घोडा त्यांच्या शेजारील चौकोनात ठेवले जाते, नंतर उंट दोन्ही बाजूला ठेवले जातात. त्यानंतर राजाला डाव्या बाजूला आणि राणीला उजव्या बाजूला बसवले जातात. त्यांच्या समोरच्या ओळीत 8 प्यादे ठेवलेजातात. बुद्धिबळाच्या या खेळात पांढऱ्या सोंगट्या घेणारा खेळाडू हा नेहमी पहिली चाल करतो.
फासे चालण्याची माहिती | Rules to play chess in marathi
राजा
बुद्धिबळाच्या या खेळात राजा हा सर्वात महत्त्वाचा भाग आहे. राजा हा या खेळाचा मुख्य भाग आहे, या खेळात राजाला वाचवायचे असते, म्हणजेच राजाला वाचवण्यासाठीच हा खेळ खेळला जातो. राजा हा सर्वात महत्त्वाचा असूनही, सर्वात कमकुवत देखील आहे, कारण राजा फक्त एक पाऊल, कोणत्याही दिशेने, वर, खाली, बाजूला, किंवा तिरपे जाऊ शकतो. त्यामुळे बुद्धिबळातील इतर ज्या सोंगट्या असतात त्याचे मुख्य काम हे राजाचे रक्षण आणि जर समोरच्या व्यक्तीने राजावर हल्ला केला तर स्वतः मरून जाऊन राजाला वाचवायचे.
वजीर
वजीर ज्याला राणी असेही म्हणतात. बुद्धिबळाच्या या खेळात राणी सर्वात शक्तिशाली असते, कारण ती कितीही चौरस कोणत्याही दिशेने, तिरपे, सरळ, पुढे, मागे हलवू शकते. त्यामुळे जर बुद्धिबळ खेळताना तुम्हाला राणी आणि दुसरी सोंगटी यामध्ये कोणायला वाचवायचे असेल तर नेहमी राणी म्हणजे वजिराला वाचवा. कारण पुढे चेकमेट करताना वजीर तुम्हाला खूप मदत करू शकतो.
हत्ती
हत्तीला बुद्धिबळ खेळताना आपण हवे तितके चौरस हलवू शकतो, पण तो फक्त उभा किंवा आडवाच हलू शकतो. हत्ती हा तिरपे हलू शकत नाही. एका खेळाडू कडे 2 हत्ती असतात, ते दोघे एकत्र काम करतात आणि एकमेकांचे व आपल्या इतर सोंगट्यांचे संरक्षण करतात.
उंट
बुद्धिबळाच्या या खेळात उंट आपल्या इच्छेनुसार कितीही चौरस हलवू शकतो, परंतु तो फक्त तिरपे हलतो. एका खेळाडूकडे दोन उंट असतात आणि ते दोघे एकत्र काम करतात.
घोडा
या खेळात, घोड्याची भूमिका देखील खूप महत्वाची असते, कारण घोड्याची चाल इतर सर्वांपेक्षा खूप वेगळी असते. ते अडीच घरे कोणत्याही एका दिशेने (एल आकाराप्रमाणे) चालवतात. घोडा हा एकमेव अशी सोंगटी आहे जी इतर कोणत्याही सोंगटीच्या वरून जाऊन हल्ला किव्हा चाल करू शकते. ज्याला बोलीभाषेत अडीच पावले असेही म्हणतात. तसेच बुद्धिबळाच्या खेळात एका बाजूला दोन घोडे असतात.
प्यादे
बुद्धिबळाच्या या खेळात प्रत्येक खेळाडूकडे 8 प्यादे असतात. प्यादे सैनिकाप्रमाणे काम करतो. ते एक पाऊल पुढे टाकते, परंतु समोरच्या सोंगटीवर हल्ला करताना तिरपे मारते. प्यादा एका वेळी फक्त एकच चौरस चालतो, फक्त पहिल्या हालचालीत तो खेळाडूच्या इच्छेनुसार 2 चौरस हलवू शकतो, परंतु तो मागे सरकू शकत नाही किंवा मारूही शकत नाही. प्याद्यासमोर कोणी आले तर त्याला मागे हलवता येत नाही किंवा प्याद्याला थेट मारता येत नाही.
बुद्धिबळ खेळाचे इतर महत्त्वाचे नियम । important rules of chess game in Marathi
कैसलिंग
बुद्धिबळ खेळातील हा एक अतिशय महत्त्वाचा नियम आहे, यामध्ये तुम्ही एकाच वेळी 2 गोष्टी करू शकता. पहिली गोष्ट म्हणजे राजाला वाचवण्याबरोबरच कोपऱ्यातून काढून मधल्या खेळात आणले जाऊ शकते. यामध्ये, खेळाडू आपल्या राजाला एका चौरसऐवजी 2 चौरस हलवू शकतो, तसेच राजाच्या बाजूला हत्ती ठेवू शकतो, कॅसलिंगसाठी खालील अटी आहेत –
- खेळात फक्त एकदाच राजाकडून कॅसलिंग करता येते.
- ही राजाची पहिली चाल असावी आणि हत्तीचीही पहिली चाल असावी.
- राजा आणि हत्ती यांच्यामध्ये कोणतीही इतर सोंगटी नसावी.
- राजावर समोरच्या व्यक्तीने चेकमेट केलेले नसावे.
टाई (ड्रा)
जर गेममध्ये एकही विजेता नसेल, तर अशा परिस्थितीत गेम ड्रॉ होतो. ड्रॉसाठी पाच कारणे असू शकतात, जी खालीलप्रमाणे आहेत-
- दोन्ही खेळाडू खेळ थांबवण्यास सहमत आहेत.
- जेव्हा चेकमेटसाठी बोर्डवर कोणतेही तुकडे शिल्लक नसतात.
- जेव्हा तीच परिस्थिती सलग तीन वेळा येते तेव्हा खेळाडू ड्रॉ म्हणू शकतो.
- जर एखाद्या खेळाडूने चाल केली परंतु त्याचा राजा चेकमेट नसेल, परंतु तरीही त्याला दुसरी चाल करण्यास जागा नसेल
Conclusion
मित्रांनो How to Play chess in Marathi च्या या लेखात मी तुम्हाला बुद्धिबळ कसे खेळले जाते याची सर्व माहिती देण्यात आली आहे. मला अशा आहे तुम्हाला या लेखात दिलेल्या माहितीने बुद्धिबळ खेळायला मदत होईल. तुम्हाला या संदर्भात आणखी काही माहिती मिळवायची असेल तर कमेंट करून नक्की सांगा. आम्ही तुमच्या प्रतिक्रियांना लवकरच उत्तर देण्याचा प्रयत्न करू. अधिक माहितीसाठी mhbharti.com पोर्टलला भेट देत रहा.
FAQ
Q. चेस खेळण्यासाठी किती जणांची आवश्यक असते?
-> हा खेळ खेळण्यासाठी फक्त 2 जणांची गरज असते.
Q. चेस इनडोअर आहे कि आउटडोअर खेळ आहे?
-> हा एक इनडोअर खेळ आहे.
Q. हे खेळण्यासाठी वय निश्चित केले गेले आहे?
=> कोणत्याही वयोगटातील लोक हे खेळू शकतात, परंतु काही स्पर्धांमध्ये वयाची सक्ती असते.
Q. चेसबोर्डमध्ये एकूण किती चौकोन असतात?
=> या मध्ये एकूण ६४ चौकोन असतात
Q. बुद्धिबळात एकूण किती सोंगट्या असतात?
=> बुद्धिबळात एकूण ३२ सोंगट्या असतात. जी प्रत्येकी १६-१६ अशी विभागलेली असतात.
Q. बुद्धिबळ सर्व सोंगट्यांची नावे काय आहेत?
=> 8 प्यादे, 2 घोडे, 2 हत्ती, 2 उंट, 1 राणी किव्हा वजीर आणि 1 राजा.
Q. जागतिक बुद्धिबळ चॅम्पियनशिप कधी सुरू झाली?
=> 1886 मध्ये होते.
Q. जागतिक बुद्धिबळ दिन कधी साजरा केला जातो?
=> 20 जुलै रोजी
हे देखील वाचा: